Blog met meer informatie over meningitis door meningokokken

Als ouder van jonge kinderen heeft u ongetwijfeld al van meningitis door meningokokken gehoord. Of van hersenvliesontsteking, zoals meningitis door meningokokken in de volksmond ook wordt genoemd. Mogelijk bent u er al mee in contact gekomen in uw naaste omgeving. Maar bent u voldoende op de hoogte van deze zeldzame, maar ernstige ziekte? Slechts 26% van de ouders is er zich bijvoorbeeld van bewust dat meningitis dodelijk kan zijn binnen de 24 uur na het verschijnen van de eerste symptomen.¹ Weet u of uw kind voldoende beschermd is tegen de meest voorkomende types van meningitis door meningokokken? Of weet u voor welke symptomen u extra aandachtig moet zijn?

Wat is meningitis door meningokokken?

Meningitis door meningokokken (ook wel meningokokkenziekte of hersenvliesontsteking genoemd) is een zeldzame, maar ernstige infectie.² Het wordt veroorzaakt door de bacterie Neisseria meningitidis, die een infectie kan uitlokken van het membraan rond de hersenen en het ruggenmerg. Het kan ook septicemie veroorzaken. Dat is een ernstige infectie van de bloedbaan.³ Er zijn 5 vaak voorkomende types van meningokokken die de ziekte kunnen veroorzaken: A, B, C, W en Y. In 2019* kwamen er 107 gevallen van meningitis door meningokokken voor in België.⁴

*Het gebruikte referentiejaar is 2019 omdat in 2020 - 2022, als gevolg van COVID-19-maatregelen, het aantal gevallen uitzonderlijk laag was en niet representatief voor de gebruikelijke Belgische epidemiologische situatie.

Hoe verspreidt meningitis door meningokokken zich?

De bacterie die meningitis veroorzaakt, komt voor in de neus en keel. Ze wordt verspreid door nauw contact tussen personen. Dit kan via alledaags gedrag, zoals hoesten en niezen, kussen en samenwonen in een kleine ruimte.⁵

Wie loopt er risico om besmet te raken met meningitis door

meningokokken?

Meningitis door meningokokken is een besmettelijke ziekte en treft vooral zuigelingen en kinderen jonger dan 5 jaar. Ook adolescenten en jongvolwassenen kunnen besmet raken.² De ziekte kan onaangekondigd toeslaan, snel evolueren en dodelijk zijn, al vanaf 24u na het verschijnen van de eerste symptomen. De meest kwetsbare bevolkingsgroepen zijn zuigelingen en kinderen jonger dan 5 jaar. ^{3, 6}

Hoe kan meningitis door meningokokken zich ontwikkelen?

Meningitis door meningokokken kan snel, onverwacht en fataal toeslaan. Het is dus een kwestie van symptomen snel te herkennen en onmiddellijk te handelen. In latere stadia van de ziekte kunnen de bacteriën de bloedbaan binnendringen en zich daar vermenigvuldigen. De wanden van de bloedvaten kunnen hierdoor beschadigd worden. Dit kan een donkerpaarse huiduitslag (petechiën) veroorzaken.³

Wat zijn de mogelijke symptomen van meningitis door meningokokken?

De symptomen van meningitis door meningokokken zijn vaak moeilijk vast te stellen. Onderstaande lijst kan u helpen om symptomen vroegtijdig op te sporen en raad te vragen bij uw (kinder)arts.^{6, 7}

Misselijkheid
Verwarring
Koorts of koude rillingen
Vermoeidheid
Diarree
Braken
Koude handen en voeten
Ernstige pijn in de spieren, gewrichten, borst of buik
Stijve nek
Versnelde ademhaling
Een donkerpaarse huiduitslag
Gevoeligheid voor licht

Symptomen van meningitis door meningokokken bij baby’s

Bij baby’s kan het nog moeilijker zijn om deze symptomen op te merken. Een baby kan lusteloos of inactief worden, prikkelbaar zijn of overgeven.⁶ Heeft u een vermoeden dat uw baby zich anders gedraagt? Vraag dan raad aan uw (kinder)arts.

Hoe kan u uw kind helpen beschermen tegen meningitis door meningokokken?

Voorkomen is beter dan genezen.⁸ Dat geldt ook voor meningitis door meningokokken. Een goede hygiëne kan helpen de verspreiding van ziektekiemen tegen te gaan, maar vaccinatie is de meest doeltreffende manier om uw kind te helpen beschermen tegen meningitis door meningokokken.⁹ Er zijn drie soorten vaccins tegen meningitis door meningokokken beschikbaar. In België bestaan er gecombineerde vaccins tegen meningokokken ACWY, vaccins tegen meningokokken B en een vaccin tegen meningokokken C. Geen enkel vaccin beschermt tegelijkertijd tegen alle types van meningitis door meningokokken.¹⁰

Meisje onderzoekt pop met een speelgoed stethoscoop

Reageer snel en wacht niet tot het verschijnen van de huiduitslag

In latere stadia van meningitis door meningokokken kunnen de bacteriën de bloedbaan binnendringen en zich daar vermenigvuldigen. De wanden van de bloedvaten kunnen hierdoor beschadigd worden. Dit kan een donkerpaarse huiduitslag (petechiën) veroorzaken.³ Als u zich zorgen maakt over de gezondheid van uw kind, roep dan onmiddellijk medische hulp in.

Hoe weet ik of mijn kind voldoende beschermd is?

Zelfs als uw baby of kind gevaccineerd is tegen meningitis, kan het bescherming tegen meningitis door meningokokken missen.¹⁰ Twijfelt u of uw kind volledig gevaccineerd is? Vraag raad aan uw (kinder)arts.

Onze checklist met vragen omtrent meningitis door meningokokken kan u helpen tijdens een bezoek aan de (kinder)arts. Of lees meer in deze brochure met algemene informatie over meningitis door meningokokken.

Blijf op de hoogte over meningitis door meningokokken

Heeft u vragen over de gezondheid van uw kind? Vraag raad aan uw (kinder)arts. Blijf op de hoogte en ontvang meer informatie over meningitis door meningokokken via social media.

Bronnen

1. Data on File; 2020N440795_00;1-25; Vaccination in young children <3 years old.

2. Pelton SI. Journal of Adolescent Health. 2010;46:S9–S15.

3. World Health Organization (WHO), 2018. Meningococcal meningitis. Factsheet.

4. Sciensano, Bacteriële ziekten, Nationaal Referentiecentrum voor meningokokken. Infoblad Meningokokkeninfecties. 2019.

5. Centers for Disease Control and Prevention (CDC), 2017. Meningococcal Disease. Causes and Spread to Others.

6. Thompson MJ;Lancet;2006;367;397-403.

7. Centers for Disease Control and Prevention (CDC), 2017. Meningococcal Disease. Signs and Symptoms.

8. Doherty M, et al. Vaccine 2016;34:6707-6714.

9. Centers for Disease Control and Prevention (CDC), 2018. Meningococcal Disease. Prevention.

10. Hoge Gezondheidsraad Advies 9485 (2019): Vaccinatie tegen meningokokken.

NP-BE-MNU-WCNT-230002 - Augustus 2023